 |
| Amsterdam ontdekken met een koptelefoon op: verhalen begeleid door muziek en andere geluiden. FOTO’S: ALEXANDER SCHIPPERS |
#Soundtrackcity Tijdens een audiowandeling door Amsterdam verandert de echte wereld een beetje in een film.
Koptelefoon op, iPod in broekzak, plu opgestoken. We zijn op missie, undercover in een regenachtig Amsterdams havengebied. Terwijl een supermarktganger ons argeloos voorbij beent, vertelt een geruststellende stem verhalen over de omgeving alsof het geheimen zijn alleen voor ons bestemd. 'Winkelcentrum Brazilië was vroeger een opslagloods voor de bagage van Oost-Europese vluchtelingen.'
We ontdekken een deel van Amsterdam met Soundtrackcity, een audiotour gemaakt door een kunstenaar en een componist. Er zijn negen wandelingen door de stad, aanstaande zondag gaat de tiende in première in Weesp. Wij kozen een tour door het voor ons nog vrij onbekende Oostelijk Havengebied. Een goede keuze, blijkt algauw, want we hadden geen idee dat deze grootstedelijke nieuwbouwwijk is ontwikkeld samen met de voormalige bewoners: krakers.
Tot nog geen vijftien jaar geleden was het Oostelijk Havengebied een ruige rafelrand van de stad met veel braakliggend terrein en gebouwen gekraakt door vrijbuiters. Het was een spannende plek, vrij van de bakfietsmoeders en yuppen die er nu huishouden. De gids attendeert ons op bijzondere gebouwen van weleer, zoals een voormalig adminstratiekantoor van de KNSM op het Java-eiland, dat op verzoek van krakers bewaard bleef en nu ingeklemd staat tussen architectonische hoogbouw.
Kuchsalvo en een lesje kunst
Tussen de verhalen van de gids door klinken muziekfragmenten, omgevingsgeluiden en ervaringen van betrokkenen. De koptelefoon (een Sennheiser) houdt de echte wereld vakkundig buiten, om die vervolgens vriendelijker na te bootsen. Meeuwen krijsen zachtjes, water klotst tegen de kade en de wind waait wat op de achtergrond. Op een hoge brug klinkt de wind luider, in een tunnel galmt de stem van de gids. Dan, terwijl we een gracht passeren, een instrumentale versie van Aan de Amsterdamse grachten van Tante Leen. 'De gracht is aangelegd om wat kleinschaligheid aan te brengen', horen we een bewoner van het eiland uitleggen. 'Bedacht door stedebouwkundige Dana Ponec, zodat bewoners zich niet geïntimideerd voelen.'
Soms maakt informatie plaats voor muziek, als een bijna filmische sfeervesterker. Het loopt wel lekker, met zo'n monter deuntje op de achtergrond. Tringelde trams dringen niet eens meer door tot het bewustzijn.
We worden gesommeerd op een bankje plaats te nemen. 'Het tweede bankje voor het voetbalve…' Een kuchsalvo barst lost, de gids verslikt zich. Nog een flinke rochel, dan ook het gekuch van een ander. Muziekje eronder; we luisteren naar een hoest-remix. De gids excuseert zich. Verder met een lesje Kunst. 'Aan de overkant van het water ziet u een zalmroze gebouw: Pakhuis Wilhelmina. Voor de treinforenzen – want die mensen moeten ook wat te zien hebben – projecteerde kunstenaar Michiel Huijsman er begin jaren 90 iedere avond een kunstwerk op.'
Scheepstoeter
Elke audiotour van Soundtrackcity is te downloaden van de website. Of leen een iPod bij het aangegeven startpunt, koop het boek met alle geluidstracks voor €17,50 of haak aan bij een maandelijkse groepswandeling. De wandelingen voor individueel gebruik worden nog tot eind september gratis aangeboden.
Het begin- en eindpunt van onze wandeling is het Lloyd Hotel, an sich al een bezoek waard. Terwijl we teruglopen naar het hotel, met het prangende advies van de gids nog een keer goed om ons heen te kijken, wordt uitgelegd dat ook hier buurtbewoners inspraak hadden in het bestemmingsplan. De artistiek directeur van het hotel vertelt met op de achtergrond een jaren 20 melodie dat het oospronkelijk een hotel voor emigranten was, daarna het eerste asielzoekerscentrum van Nederland en een jongensgevangenis. Een krachtige scheepstoeter onderbreekt haar verhaal. Onduidelijk is of het in de soundtrack zit of uit het echte leven komt.
Nieuwe visie op de stad
'Alle wandelingen zijn anders', zegt bedenker Renate Zentschnig. 'Op Ijburg word je rondgeleid door een vogel die op zoek is naar een nestje, net als de bewoners. In Osdorp vertellen zieke iepen dat immigratie nog zo slecht niet is.' Deze wandeling door het Oostelijke Havengebied is meer documentaire. Het is – zelfs in de regen – een comfortabele tocht, ideaal voor de luie wandelaar die survivaltochten door zompige grasvelden liever mijdt, voor de Amsterdammer die naar een nieuwe visie op zijn stad verlangt of voor de nieuwsgierige stedentripper die het rode licht van de Wallen eens anders wil zien (er is een audiotour door die buurt). Voor toeristen is de soundtrack van de Staatsliedenbuurt Engelstalig, binnenkort worden ook die van het Oostelijke Havengebied en de Zuidas vertaald.
Voor de deur van het Lloyd Hotel sluit de gids in onze oren af: 'De pioniers voorkwamen dat alles rigoreus gesloopt werd. Ze waren niet tegen verandering, maar tegen de bouw van een levenloze vinexwijk en het verlies van havengeschiedenis.' Als de gids al in het water is gesprongen, horen we een van die pioniers het resultaat beoordelen: 'Het is net Appelscha hier.'
www.soundtrackcity.com
NB: deze versie is langer dan het artikel dat in De Pers verscheen
