‘Mijn werk is mijn grootste bron van eigenwaarde’
Tekst: Loes Evers
Miranda July is een multitalent. Ze is niet hier vanwege haar film of boek, maar vanwege de expositie Learning To Love You More. ‘Hiermee kan ik mezelf niet vernederen.’
‘Mijn schrijfproces begint met een emotie die ik niet helemaal begrijp. Dan plaats ik het in een andere context, bijvoorbeeld in de relatie van een bejaarde vrouw met een kleine jongen. Door een extreme versie te creëren, begrijp ik het beter en krijgt het een plekje. Ik kan alleen maar hopen dat het gevoel overkomt op het publiek.’
Het lijkt onwaarschijnlijk, maar het lukt de Amerikaanse July (33). Zoals in het verhaal over een vader die zijn dochter vingerbewegingen leert om een andere vrouw te laten klaarkomen, in July’s verhalenbundel Niemand Hoort Hier Meer Dan Jij die afgelopen zomer verscheen. Haar succesvolle film Me and You and Everyone We Know is van hetzelfde kaliber: bizar, maar bijster fascinerend.
July schreef en regisseerde al op haar zestiende haar eerste toneelstuk: ‘Meteen met professionele acteurs, kaartverkoop en een recensie in de krant. Ik vond het geweldig dat het echt was.’ Met het schrijven van boeken begon ze pas later. ‘Mijn ouders zijn schrijvers en runden een uitgeverij. Alles draaide om schrijven. Het laatste wat ik dus wilde was schrijver worden, want het zou erg gênant zijn als het mislukte. Pas toen ik mijn eigen stem en stijl had ontwikkeld, begon ik ermee en realiseerde me dat ik altijd had gehoopt er goed in te zijn.’
July’s creativiteit werd gestimuleerd door haar moeder, die zomaar ineens kon vragen: ‘Wil je een verhaaltje bedenken bij deze ansichtkaart?’ July: ‘Ze zag het al in me. Maar het nadeel van talent is dat je andere dingen misloopt, alleen maar omdat niemand je ooit zei dat je er goed in bent. Ik liep alles mis wat met normale intelligentie te maken heeft, want ik ben al heel snel met school gekapt.’
July’s creativiteit kent geen grenzen. Dat blijkt ook uit de door haar en kunstenaar Harrel Fletcher samengestelde tentoonstelling Learning To Love You More (LTLYM), die heel september in MU in Eindhoven is te zien. De expositie komt voort uit een website vol opdrachten die iedereen kan uitvoeren, zoals ‘maak een papieren replica van je eigen bed’ en ‘neem het geluid op dat je ’s nachts wakker houdt’. July: ‘Ik vind het geweldig. Dat kan ik zeggen omdat ik er zelf niets voor heb gemaakt. Het is een heerlijke break, nu hoef ik niet alleen maar aan mezelf te denken. Ik kan mezelf niet vernederen, niet falen, niet winnen. Want het is hard werken om altijd maar dicht bij jezelf te blijven. En het is nog enger nu, met een groter publiek. Voorheen vond ongeveer iedereen mijn werk goed, omdat ze het moesten zoeken om het te zien. Nu kan elke bejaarde mijn film op tv tegenkomen en hem vreselijk vinden.’
Maar ik heb een buffer opgebouwd tegen de critici. Ik stel ze me voor als de kinderen op school met wie ik niet bevriend was.’ Zichzelf googlen of recensies lezen doet July al niet meer. Kritiek leidt af. ‘Het maakt een andere Miranda July van me. Dat is desoriënterend en verwarrend, want mijn bestaan hangt af van hoe dicht ik bij mezelf blijf.’
July voelt zich over het algemeen wel gelukkig. Maar: ‘ik kan in enorme diepe dalen zitten. Mijn werk is mijn grootste bron van eigenwaarde. Bij alles wat ik maak, ga ik door zo veel periodes dat ik het haat. Soms ben ik ook gewoon een ontzettende jankerd. Elke paar weken raak ik overweldigd door de chaos. Maar langzaamaan streep ik dingen van mijn lijst. Het boek is af, de expositie ook. Nu kan ik me weer focussen op mijn volgende film.’
July wil zich niet meer zoveel doelen tegelijk stellen. ‘Ik realiseerde me onlangs dat ik al mijn plannen daadwerkelijk kan uitvoeren. Ik wil nu het liefst dromen van iets waar je geen controle over hebt. Wat dat is? Geen idee.’
Kijk ook op www.learningtoloveyoumore.com en www.mu.nl
